door Gerarda van der Veen
De coronapandemie confronteert ouders met een ongekende situatie. De scholen zijn gesloten, de kinderen thuis. Niet ‘vakantie-thuis’, waarbij je nog kunt zorgen voor voldoende uitjes om ze bezig te houden, maar écht thuis. Omdat ook veel ouders thuis (moeten) werken, is er geen ontsnappen aan, de zorg voor je kinderen dringt zich iedere dag op.
Plotseling is er een noodzaak tot opvoeden. De situatie thuis moet immers op een of andere manier gemanaged worden om chaos, verveling en ruzies te voorkomen. Dat roept veel vragen op bij ouders. Hoe zorg ik ervoor dat mijn kinderen luisteren? Hoe krijg ik voor elkaar dat ze iedere dag hun schoolwerk maken? Hoe voorkom ik strijd tussen mijn kinderen? Antwoorden vliegen je via Facebook, Twitter en LinkedIn om de oren. Via social media en blogs word je overspoeld met tips en trucs hoe je je thuissituatie moet aanpakken.
Er is een groot nadeel aan deze ‘tipterreur’: er ontstaat nadruk op de vorm (hoe doe je het) ten koste van de doelen (wat doe je en waarom). Ik noem die vorm-aanpak ‘motivering’: kinderen iets laten doen met behulp van motivatietechnieken die vooral opwinding en plezier opwekken, in de hoop dat er geen frustratie of boosheid ontstaat. Zo wordt van opruimen een wedstrijd gemaakt, via rare stemmetjes krijg je je kind aan het tandenpoetsen en met behulp van een zelfgemaakte bingokaart navigeer je je kind met leuke activiteiten door de dag.
Motivering (tips en trucs) werkt prima op korte termijn, maar over een langere periode creëer je met deze aanpak de problemen die je er juist mee probeert te vermijden, zoals verveling, drukte en chaos, niet luisteren en – bij jezelf – uitputting en overbelasting (want wat moet je nú weer bedenken?).
Wat werkt dan wel? Een constructieve basis, en die leg je via een goede opvoeding.
Ik geef je vier uitgangspunten mee voor een goede opvoeding, die niet alleen zorgen voor een stabiele thuissituatie gedurende de coronapandemie, maar die ook voor ver daarna je kind brengen tot zelfstandigheid. De vier uitgangspunten zijn nadrukkelijk geen (even snel toe te passen) tips en trucs; de onderbouwing ervan is beschreven in mijn boek ‘Ouders doen ertoe’.
1. Vaardigheden en waarden
Stel vast (met je partner) wat je je kinderen wilt meegeven aan vaardigheden en waarden. Vaardigheden zijn vermogens om je gedrag te sturen, behoeften aan te geven en op een respectvolle manier in wisselwerking met anderen te staan. Waarden zijn opvattingen over wat juist is en wat onjuist, wat aanvaardbaar is en wat onaanvaardbaar. Waarden activeren de morele gevoeligheid van kinderen. Zowel vaardigheden als waarden zijn niet van nature aangeboren, ze moeten door ouders aangeleerd worden.
2. Verwachtingen
Verwoord de vaardigheden en waarden die je wilt meegeven in verwachtingen en maak die aan je kinderen duidelijk. Dit doe je vooraf, op een rustig moment, wanneer de sfeer goed is en er zich geen heftige emoties voordoen.
3. Feedback
Je kijkt hoe je kinderen aan de verwachting voldoen en geeft feedback. Je geeft niet op als iets na één keer, vijf keer of tien keer oefenen nog niet lukt. Het ene kind heeft gewoon meer tijd nodig om iets aan te leren dan een ander kind. Hoe vaker hij iets doet, hoe beter hij erin zal worden. Houd dus vol, blijf oefenen.
4. Grenzen stellen
Willen je kinderen niet aan een verwachting voldoen dan stel je grenzen. Dit houdt onder meer in dat je duidelijk uitleg geeft van de regel en de consequentie en dat je de consequentie ook daadwerkelijk uitvoert als de regel wordt overtreden.
In de overdaad aan tips en trucs is het belangrijk om bij de essentie van opvoeden te blijven. Welke vaardigheden en waarden zijn in de thuisisolatie belangrijk om het met elkaar vol te houden? Kinderen ervaren veel houvast als jij duidelijk en consequent (en tegelijkertijd warm en betrokken) aangeeft hoe jij wilt dat het gaat in huis.
Een constructieve aanpak kort en bondig beschrijven in dit artikel is eigenlijk niet te doen. Het leidt al snel tot overschatting (o, dat doen we al) of misprijzen (wat klinkt dat streng en saai, zeg). Ik begrijp dat je behoefte hebt aan praktische voorbeelden, maar die komen al weer heel snel over als tips en trucs. Daarom verwijs ik graag naar mijn boek ‘Ouders doen ertoe’, waarin je zult lezen dat een goede opvoeding misschien niet altijd even gemakkelijk is, maar zeer zeker boeiend en absoluut zinvol.
Wees veilig en gezond,
Gerarda van der Veen
Download het gratis e-book en ontdek wat je kind in de opvoeding nodig heeft!
Over de auteur
Gerarda is mede-oprichter van het Landelijk informatiepunt Hoog Sensitieve Kinderen (LiHSK), dat sinds 2004 bestaat.
In Nederland heeft zij pionierswerk verricht door hooggevoeligheid bij kinderen op praktische wijze onder de aandacht te brengen bij ouders en leerkrachten. Zij schreef diverse brochures, een werkboek voor kinderen en is hoofdredacteur van het LiHSK-magazine HSK-XL. Zij is auteur van de boeken ‘Wegwijs in hooggevoeligheid’, ‘Gevoeligheid in de klas’, ‘HSP coachingskaarten’, ‘Het hoogstimulatieve kind’ en ‘Ouders doen ertoe’. www.lihsk.nl
Over het boek ‘Ouders doen ertoe’:
‘Ouders doen ertoe’ – Het belang van een goede opvoeding, in het bijzonder voor gevoelige en begaafde kinderen
Kinderen hebben nogal wat vaardigheden nodig om hun plek in het leven in te kunnen nemen en alleen via een goede opvoeding kunnen zij zich die eigen maken. Mist de opvoeding diepgang, dan kan ongewenst of passief gedrag een signaal zijn dat kinderen behoefte hebben aan méér dan de opvoeding hen biedt. In Ouders doen ertoe legt Gerarda van der Veen uit hoeveel baat hoogsensitieve en hoogbegaafde kinderen hebben bij een goede opvoeding, omdat een stevige innerlijke basis ieder ‘anders zijn’ kan dragen.
Ouders doen er toe – Het belang van een goede opvoeding, in het bijzonder voor gevoelige en begaafde kinderen
Klik hier voor meer informatie en bestellen via bol.com
Het hoogstimulatieve kind – Hoe ga je om met kinderen die gevoeligheid combineren met druk en emotioneel intens gedrag
Klik hier voor meer informatie en bestellen via bol.com
Gevoeligheid in de klas – Herkenning en begeleiding van hoogsensitieve en hoogstimulatieve kinderen op de basisschool
Klik hier voor meer informatie en bestellen via bol.com
Wegwijs in hooggevoeligheid – Gids voor ouder en kind
Klik hier voor meer informatie en bestellen via bol.com
HSP – coachings- speelkaarten
Klik hier voor meer informatie en bestellen via bol.com